Người Việt Nam ta thường có thói quen tung lắc trẻ khi muốn dỗ dành trẻ nín khóc, khi chơi đùa với trẻ nhưng hành động này mọi người nghĩ là nó vô hại nhưng thực chất thì vô cùng có hại, nó ảnh hưởng nặng đến trẻ và khiến bạn không lường trước được hậu quả. Các nghiên cứu mới đây cho thấy xương sọ và não trẻ nhỏ vô cùng mềm yếu, không cố định nên những hành động rung lắc trẻ sẽ gây ra va đập trong não bộ trẻ và khiến não bị dập, chảy máu não rất nguy hiểm. có những cơn rung lắc mạnh khiến trẻ nhỏ bị tổn thương vĩnh viễn não bộ, trường hợp nặng khiến bé tử vong. Vậy tác hại của việc rung lắc trẻ sơ sinh như nào chúng ta hãy cùng nhau đi tìm hiểu nhé.
Rung lắc trẻ có thể gây tổn thương não
Bác sĩ Nguyễn Văn Phúc ở bệnh viện Xanh Pôn Hà Nội nói rằng đa số hội chứng rung lắc ở trẻ dưới 2 tuổi, tỉ lệ trẻ mắc hội chứng rung lắc trong độ tuổi 0 đến 6 tháng tuổi là nhiều nhất, trẻ sơ sinh thì kích thước đầu và trọng lượng chỉ chiếm khoảng 1 đến 4 so với toàn cơ thể, những khoảng trống giữa não bộ và xương sọ trong đầu cho phép não tiếp tục lớn và phát triển to ra.
Não trẻ nhỏ khá là mêm và mỏng, khối cơ của cổ thì lại rất là yếu ớt không đủ sức để nâng đỡ đầu bé, do đó mà khi rung lắc thì não bé sẽ có khuynh hướng đập tới, đập lui, xoay qua, xoay lại một cách khó mà kiểm soát, khi bị rung lắc thì xương sọ mềm và dẻo của trẻ không thể nào chịu được những lực này và chuyển lực tới não, não không có sự di chuyển đồng bộ, gây va đập lại xương sọ và khiến não bị dập, áp lực tăng, gây phù não, chảy máu não. Các tính mạch lớn dọc theo phía ngoài não bộ cũng vô cùng yếu ớt, mỏng manh, dễ bị rách, gây chảy máu và máu tụ dưới màng cứng dướng màng nhện tăng thêm áp lực nội sọ.
Tổn thương khi bị rung lắc ở trẻ là vĩnh viễn
Hậu quả của việc rung lắc sẽ còn nặng nề hơn nếu đầu trẻ va đập mạnh vào một bề mặt cứng nào đó như sàn nhà, tường, giường. Trẻ bị dừng lại đột ngột bởi một va chạm mạnh khiến não bị xoắn vặn vào trong hộp sọ dẫn đến tình trạng các mạch máu và thần kinh não bị vỡ, các mô não bị xé gây xuất huyết não, phù não, tăng áp lực nội sọ. Nghiên cứu cho thấy rằng chỉ với 5 giây rung lắc bé thôi cũng khiến bé bị tổn thương não bộ rồi, rung lắc mạnh sẽ khiến não bộ trẻ bị tổn thương vĩnh viễn, nếu nặng thì còn có thể khiến trẻ bị tử vong.
Nguyên nhân rung lắc ở trẻ
Bạn có lẽ sẽ giật mình khi biết nguyên nhân của việc não bộ trẻ bị tổn thương lại do bạn vô tình sử dụng với trẻ khi bạn chơi đùa cùng trẻ, chăm sóc trẻ. Có những cha mẹ vì tức giận khi trẻ quấy nhiễu khóc mà mất tự chủ hay có thói quen giữ trẻ nâng lên cao và lắc bé cho thỏa cơn giận. Ngoài ra thì cũng có nhưng ông bố yêu thương con nên biểu hiện tình thương bằng cách chơi đùa cùng con, lắc bé, tung bé lên cao và bắt bé, chơi chò cưỡi ngựa, cho trẻ ngồi lên chân và đẩy trẻ lên cao. Có những bà mẹ ru ngủ cho bé bằng cách lắc bé, đu đưa trên tay cũng khá nguy hiểm cho bé. Cha mẹ bế bé bằng tư thế đứng khi đang đi đường khiến người trẻ nghiêng ngả.
Hội chứng rung lắc ở trẻ khó phát hiện
khó mà phát hiện, nhiều người còn nhầm lẫn với những loại bệnh khác như rối loạn tiêu hóa, nhiễm siêu virus… có những trường hợp nhẹ cha mẹ còn bỏ qua. Trẻ khi bị thương vùng não bộ thì sẽ có biểu hiện quấy khóc, bỏ bú, bỏ ăn, ngủ lịm, ói, gương mặt không cảm xúc, không chịu cười đùa, da xanh tái nhất ở vùng trán, trương lực cơ kém. Nếu trẻ chỉ biểu hiện nhẹ thì cha mẹ thường bỏ qua không mang con đi khám bệnh, đây cũng là điều gây nguy hiểm cho trẻ, do không biết nên trẻ bị rung lắc tiếp tục và khiến bệnh nặng hơn.
Trường hợp nặng trẻ bị khó thở, nghẹt thở, co giật, ngừng thở. Bạn có thể nhìn thấy các dấu hiệu bệnh như cứng cổ, cổ nghẹo qua một bên, quay trái, quay phải khó khăn. Nếu bạn nhìn thấy con mình gặp phải những dấu hiệu này và bạn cũng từng rung lắc trẻ thì bạn cần lưu tâm nghĩ tới chứng bệnh này và mang trẻ đi khám ngay.
Đề phòng rung lắc ở trẻ
Bác sĩ Lê Thanh Hải phó giám đốc bệnh viện nhi trung ương khuyến cáo với các cha mẹ rằng tuyệt đối không được đung đưa mạnh đối với trẻ nhỏ, nhất là trẻ trong độ tuổi 0 đến 6 tháng tuổi, vì những tổn thương mà bạn gây ra cho trẻ sẽ không chỉ ở hiện tại mà còn để lại những di chứng về sau. Các cha mẹ cũng không nên làm các động tác thay đổi đột ngột tư thế của trẻ quá nhanh như đột nhiên bé thốc bé dậy khi bé đang nằm, nhấc bé lên cao, xốc nách trẻ lên cao rồi hạ xuống. Người lớn không nên tát hay đánh vào đầu trẻ nhỏ khi chúng làm điều gì khiến bạn không hài lòng.
Khi bạn muốn di chuyển trẻ thì hãy giữ cổ trẻ ở một tư thế cố định, chắc chắn, đừng ôm trẻ khi bạn đang cãi cọ với một ai đó, nếu bạn thấy con mình đã khóc trong một thời gian lâu không nín thì bạn cần phải tìm hiểu nguyên nhân, đừng bỏ qua những điều vụn vặt, ông bà dù yêu thương bé như nào thì cũng đừng tạo áp lực cho cha mẹ hay rung lắc dỗ dành trẻ khi trẻ khóc nhé.
Tác hại không ngờ của rung lắc với trẻ nhỏ
Các bạn có lẽ chưa từng để ý, nghe ngóng tới hội chứng này, hội chứng được mô tả lần đầu vào năm 1970 nhưng dần được các nhà nghiên cứu chú ý trong 10 năm trở lại đây. Nó có tên gọi là hội chứng trẻ bị lắc hay chấn thương đầu kiểu ngược đãi.
Hội chứng trẻ bị lắc là gì?
Hội chứng này nếu ở dạng nặng, đầu và não bộ bị chấn thương do rung lắc mạnh ở trẻ sơ sinh. Những trẻ nhỏ từ 2 đến 5 tuổi cũng có thể bị hội chứng này, trường hợp gặp nhiều nhất là trẻ dưới 9 tháng tuổi. Nước Mỹ có tới 1200 đến 1400 trẻ bị chấn thương, bị chết do rung lắc mỗi năm, con số này do trung tâm kiểm soát hội chứng trẻ bị lắc nêu ra. Ngoài ra con số này có thể sẽ cao hơn nếu không được phát hiện kịp thời.
Động tác bế, rung lắc trẻ của người lớn từ các quốc gia trên thế giới có thể khác nhau dựa theo từng tập quán sinh hoạt của mỗi nước. Tuy nhiên sự nguy hiểm nhất được đề cập trong bài này là những vấn đề khi người lớn rung lắc trẻ, bế xốc trẻ lên trong tư thế đứng mà không giữ cố định cổ bé. Nguy hiểm vẫn có thể xảy ra khi người lớn bế trẻ ở mọi tư thế và rung lắc mạnh với cường độ cao, va chạm đột ngột, rung lắc mạnh gây tổn thương não bộ vĩnh viễn ở trẻ, những trường hợp nặng khiến trẻ bị tử vong. Cha mẹ hãy nhẹ nhàng khi chăm sóc trẻ nhỏ sơ sinh nhé.
