Cúng đầy tháng cho bé là một nghi lễ dân gian rất là quan trọng, vì lúc này cha mẹ sẽ giới thiệu với ông bà tổ tiên một thành viên mới trong gia đình, cầu mong ông bà sẽ phù hộ cho bé lớn lên khỏe mạnh, may mắn, thành công trong sự nghiệp. Ngoài làm lễ tạ tổ tiên thì gia đình còn làm lễ tạ 12 bà Mụ đã nặn ra bé, cha mẹ nên tìm hiểu thêm về các lễ vật sẽ phải chuẩn bị trong buổi lễ này.
Cách tính ngày đầy tháng cho con trẻ
Ta tính ngày đầy tháng cho trẻ theo cách tính ngày truyền thống, tính theo lịch âm và tùy theo giới tính bé nữa. Sau khi tính xong thì ta sẽ lùi đi 2 ngày nếu là bé gái và lùi đi 1 ngày nếu là bé trai, nếu bé gái sinh ngày 28/3 thì ngày cúng đầy tháng sẽ là 26/4, bé trai là 27/4. Nghi lễ diễn ra vào tầm sáng sớm hoặc chiều tối.
Lễ vật cúng đầy tháng bao gồm những gì
Theo truyện kể dân gian thì em bé ra đời là do 12 bà Mụ nặn ra, mỗi người nặn một vị trí trên cơ thể bé vì thế mà khi làm lễ cúng đầy tháng cho bé thì gia đình sẽ mời tất cả những người thân trong gia đình xum họp, chuẩn bị một mấm cúng đầy đủ có 12 chén cháo nhỏ, 12 đĩa xôi, 12 chèn chè nhỏ, 12 đĩa bánh kẹo, 12 quả trứng vịt, 12 ly nước hoặc 2 kg thịt quay chia ra 12 đĩa và 12 ly rượu nhỏ.
- Mụ bà Trần Tứ Nương, người coi sóc việc sinh nở (chú sanh)
- Mụ bà Vạn Tứ Nương, người coi việc thai nghén (chuyển sanh)
- Mụ bà Lâm Cửu Nương, người coi việc thụ thai (thủ thai)
- Mụ bà Lưu Thất Nương, người nặn hình hài nam, nữ cho đứa bé.
- Mụ bà Lâm Nhất Nương, người coi việc chăm sóc bào thai (an thai)
- Mụ bà Lý Đại Nương, người coi việc chuyển dạ (chuyển sanh)
- Mụ bà Hứa Đại Nương, người coi việc khai hoa nở nhụy (hộ sản)
- Mụ bà Cao Tứ Nương, người coi việc ở cữ (dưỡng sanh)
- Mụ bà Tăng Ngũ Nương, người coi việc chăm sóc trẻ sơ sinh (bảo tống)
Lễ vật cúng Đức ông và 3 đức thầy gồm có 1 tô cháo lớn, 1 tô chè lớn, ba đĩa xôi lớn, 1 con gà luộc, 1 đĩa hoa quả, 1 miếng thịt quay, rượu, trầu cau, hàng mã, trà, bình hoa, đèn, hương, gạo, muối, nước, 1 đôi đũa hoa, muỗng. Khi mà mâm lễ cúng thì ta sắp ra 2 mâm, một mâm cúng tổ tiên và một mâm cúng thổ công. Người chủ gia đình sẽ thắp hương cầu khấn vời tổ tiên cầu mong ông bà sẽ chúc phúc cho đứa trẻ được sinh ra sau này có một tương lai tươi sáng.
Nghi thức đặt tên cho con
Mọi người cùng nhau cầu chúc những điều tốt lành, tốt đẹp nhất sẽ đến với đứa trẻ, người chủ lễ cũng làm tiếp nghi thức Xin Keo nghĩa là nghi thức xin tên cho đứa bé, chủ lễ nói ra tên đứa trẻ sau này, chủ lễ lấy 2 đồng tiền xu cổ ra gieo đồng xu vào trong đĩa, nếu cả 2 đồng xu cùng úp hoặc cùng ngửa thì chủ lễ sẽ tiến hành gieo đồng xu lại, nếu đã gieo 3 lần mà vẫn không được thì có nghĩa là tổ tiên không chấp nhận cái tên này và gia đình phải đặt lại cho bé một cái tên khác, nếu gieo lên được 1 một úp, 1 mặt ngửa thì có nghĩa là tổ tiên đã chấp nhận và chứng giám cho cái tên.
Thường khi đứa trẻ nhỏ ra đời gia đình sẽ đặt tên cho bé ngay để tiện làm thủ tục khai sinh cho bé nên tập tục Xin Keo này cũng dần mất đi, mặc dù vậy ở một số gia đình vẫn còn giữ bản sắc truyền thống dân tộc riêng biệt này. Tục xưa nói rằng khi Xin Keo thì người mẹ lúc này sẽ kết thúc quá trình ở cữ và được làm phép tẩy uế. Mẹ bế con bước qua nồi nước đun sôi khoảng 9 lần với gái và 7 lần với trai, mẹ bế bé đi quanh nhà, lúc đi mẹ phải làm rơi tiền trong người ra để cầu phước cho bé sau này có có vận mệnh tốt đẹp, tiền tài dư dả, cuộc sống sung túc. Tập tục tẩy uế cho người mẹ được mọi người ngày nay xem là hủ tục cần phải xóa bỏ nhưng một số nơi vẫn giữ lại tập tục đánh rơi tiền này.
Khi nghi thức kết thúc thì họ hàng, người thân trong gia đình sẽ lì xì, tặng quà cho bé, ban những lời chúc tốt đẹp nhất đến cho bé. Cha mẹ tổ chức nghi lễ đặc biệt này cho trẻ để đứa trẻ có thể nhận được phước của tất cả mọi người, nhận được sự chứng giám của tổ tiên, thần linh.
