QUY TRÌNH LÀM THỤ TINH TRONG ỐNG NGHIỆM mà các ông bố bà mẹ nên quan tâm
Hiện nay ở Việt Nam, có khá nhiều cặp vợ chồng bị vô sinh hiếm muộn mong muốn có con. Họ đã dùng đủ mọi cách từ dân gian cho đến hiện đại, và thụ tinh trong ống nghiệm là phương pháp được nhiều người chọn sử dụng vì độ thành công của nó cao hơn rất nhiều so với các phương pháp khác. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều cặp vợ chồng thắc mắc về quy trình làm thụ tinh trong ống nghiệm. Để các bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này, bài viết sẽ trình bày một cách cụ thể quy trình làm thụ tinh trong ống nghiệm.
Chu kỳ thụ tinh trong ống nghiệm ( TTTON ) thật sự bắt đầu từ khi ra kinh nguyệt, và bao gồm các bước sau:
1.Dùng thuốc kích thích buồng trứng.
2.Chọc hút trứng.
3.Trứng thụ tinh với tinh trùng.
4.Chuyển phôi vào lòng tử cung.
5.Hỗ trợ tử cung giúp phôi làm tổ và phát triển.
Trong một số trường hợp, có thể thực hiện thêm một số kỹ thuật khác như :
-Bơm tinh trùng vào bào tương của trứng (ICSI) giúp tăng khả năng thụ tinh.
-Hỗ trợ phôi thoát màng (AH) giúp tăng cơ hội làm tổ của phôi.
-Đông phôi dự trữ. Sự thành công của TTTON phần lớn tuỳ thuộc vào sự phát triển của nhiều trứng cùng một lúc
-Sử dụng thuốc nội tiết FSH và / hoặc LH nhằm mục đích có nhiều nang noãn cùng phát triển.
-Ngoài ra cần phải sử dụng thêm thuốc ngăn ngừa rụng trứng sớm.
Chu kỳ chuẩn bị trước khi thực hiện TTTON
1. Làm hồ sơ khi đã đầy đủ xét nghiệm cả hai vợ chồng.
2. Duyệt phác đồ.
3. Đôi khi phải sử dụng thuốc tránh thai uống để điều chỉnh vòng kinh .
4. Test catheter trước chuyển phôi để xác định những khó khăn có thể gặp trong chuyển phôi.
Chu kỳ TTTON
1. Kích thích buồng trứng với thuốc gonadotropin (như: Menogon, Menopur, Gonal-f, Puregon, Elonva,…)
2. Theo dõi nang noãn phát triển bằng siêu âm và sau đó xét nghiệm nồng độ nội tiết tố.
3. Trưởng thành nang noãn hoàn toàn (Pregnyl, IVF-C, Ovitrell,…). 4. Chọc hút trứng qua đường âm đạo.
5. Thụ tinh.
6. Chuyển phôi.
7. Hỗ trợ hoàng thể
8. Xét nghiệm thử thai và hỗ trợ thai giai đoạn sớm.
Bước 1:Chuẩn bị khởi đầu
– Chuẩn bị khởi đầu bằng việc uống thuốc ngừa thai. Một số bệnh nhân sẽ được dùng thuốc ngừa thai uống một tháng trước khi vào chu kỳ chích thuốc kích thích buồng trứng. Điều này để đảm bảo việc sử dụng thuốc GnRH đồng vận đúng thời điểm nếu bệnh nhân có chu kỳ kinh không đều. Hoặc uống thuốc ngừa thai có thể ngăn ngừa nang buồng trứng thỉnh thoảng có thể phát triển trong giai đoạn dùng thuốc GnRH đồng vận.
– Ngăn ngừa đỉnh LH : Có hai cách cơ bản để ngăn ngừa trứng rụng sớm trước khi chọc hút trứng.
- Cách thứ nhất là dùng GnRH đồng vận (Diphereline) trước khi vào chu kỳ kích thích buồng trứng.
- Cách thứ hai thì dùng thuốc GnRH đối vận (Cetrotide , Orgalutran) bắt đầu sau sáu hay bảy ngày kích thích buồng trứng.
Bước 2 : Kích thích buồng trứng
Với phác đồ dài, bắt đầu tiêm thuốc GnRH từ ngày 21 của chu kỳ trước. Với phác đồ ngắn bắt đầu kích thích buồng trứng khi đang hành kinh. Một số thuốc thường dùng để kích thích buồng trứng là : Menogon, Menopur, Foligraf, IVF-M, Gonal-f, Puregon… Và có dùng thêm thuốc ngăn ngừa rụng trứng sớm là nhóm GnRH đối vận (Cetrotide, Orgalutran). Có thể kết hợp khởi động rụng trứng bằng GnRH đồng vận (Diphereline), dùng thuốc này nhằm giảm bớt tình trạng quá kích buồng trứng nặng.
Hiện có rất nhiều phác đồ nhằm kích thích buồng trứng, mỗi phác đồ dựa vào một cơ chế sinh lý khác nhau dù cùng sử dụng một loại thuốc kể trên, có nhóm bệnh nhân đáp ứng với phác đồ này tốt hơn so với phác đồ khác.
Bước 3 :Theo dõi sự phát triển của nang noãn
Sự phát triển của nang noãn sẽ được đánh giá bằng cách siêu âm đường âm đạo và xét nghiệm nội tiết tố trong máu. Những khảo sát này sẽ được thực hiện nhiều lần trong chu kỳ TTTON, và dựa vào kết quả này bác sĩ sẽ điều chỉnh liều thuốc phù hợp với sự phát triển của nang noãn.
Bước 4 :Trưởng thành noãn hoàn toàn và tiêm hCG Human
hCG (chorionic gonadotropin) là một loại thuốc nội tiết kích thích noãn trưởng thành hoàn toàn. Xác định ngày tiêm hCG thích hợp rất quan trọng. Bác sĩ sẽ lên kế hoạch vì thời điểm tiêm thuốc sẽ xác định thời gian chọc hút trứng. Trong phác đồ sử dụng GnRH đối vận có thể tiêm GnRH đồng vận để kích thích trưởng thành cuối cùng của nang noãn.
Bước 5 : Chọc hút trứng qua ngã âm đạo
-Trứng sẽ được hút từ buồng trứng bằng kim dưới hướng dẫn của siêu âm.
-Gây mê sẽ giúp bệnh nhân bớt đau và thoải mái.
-Tổn thương mô và nhiễm trùng rất hiếm xảy ra.
Chọc hút trứng được thực hiện khoảng 34-36 giờ sau khi tiêm hCG. Bác sĩ gây mê sẽ tiêm thuốc giảm đau và gây mê để giảm bớt sự khó chịu xảy ra trong quá trình thực hiện thủ thuật. Hầu hết các bệnh nhân ngủ suốt quá trình thực hiện. Đầu dò siêu âm đường âm đạo dùng để quan sát buồng trứng và các nang noãn trong buồng trứng. Một kim dài có thể quan sát trên siêu âm sẽ hút dịch từng nang. Dịch hút được gồm có dịch nang, tế bào nang và trứng . Bác sĩ sẽ hút trứng và dịch nang vào trong một ống nghiệm và nhân viên phôi học sẽ dò tìm trứng trong dịch nang dưới kính hiển vi.
Sau chọc hút có một số ít trường hợp xuất hiện ít huyết âm đạo và căng tức bụng vài ngày sau. Thông thường, bệnh nhân sẽ hồi phục bình thường trong 1-2 ngày. Nếu bệnh nhân căng tức bụng, chướng bụng, nôn và buồn nôn, tiểu ít…. cần thông báo cho bác sĩ.
Số lượng trứng chọc hút liên quan tới số lượng buồng trứng, vị trí buồng trứng có thể chọc hút và số lượng nang noãn phát triển khi kích thích buồng trứng. Trung bình mỗi bệnh nhân chọc hút được 8 đến 15 trứng.
Bước 6: Thụ tinh cho trứng và nuôi phôi
-Tinh trùng và trứng sẽ được đặt chung với nhau trong điều kiện đặc biệt (môi trường nuôi cấy, điều kiện nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng) để thụ tinh.
-Môi trường nuôi cấy được tạo giúp thụ tinh bình thường và phôi phát triển trong giai đoạn sớm.
-Nhờ nuôi dưỡng trong phòng thí nghiệm mà người ta nhận biết được phôi nào phát triển tốt, phôi phát triển kém hoặc không phát triển. Sau khi trứng được chọc hút, trứng được chuyển qua phòng thí nghiệm để được giữ trong điều kiện có thể duy trì sự phát triển. Phôi được hỗ trợ phát triển trong đĩa hoặc ống nghiệm nhỏ có môi trường nuôi cấy giống như ở ống dẫn trứng và tử cung. Những đĩa chứa phôi này sẽ được đưa vào trong tủ cấy để đảm bảo nhiệt độ và nồng độ các loại khí như O2,CO2,…
Vài giờ sau khi trứng được hút ra, tinh trùng sẽ được đưa vào môi trường có trứng (IVF), hoặc đưa một con tinh trùng vào trong trứng trưởng thành gọi là kỹ thuật tiêm tinh trùng vào bào tương của trứng (ICSI). Và trứng được nuôi tiếp trong tủ cấy. Những đĩa nuôi cấy này sẽ được khảo sát định kỳ đễ đánh giá sự phát triển của phôi. Những ngày sau IVF hoặc ICSI, phôi sẽ được kiểm tra các đặc điểm trong quá trình phát triển.
Một số tình trạng xảy ra trong phòng thí nghiệm khiến không đậu thai:
-Trứng không thụ tinh.
-Một hoặc nhiều trứng thụ tinh bất thường, làm thay đổi bộ nhiễm sắc thể của phôi.
-Trứng thụ tinh có thể thoái hóa trước khi phân chia thành phôi, hoặc phôi phát triển không trọn vẹn.
-Nhiễm khuẩn hoặc sự cố trong phòng thí nghiệm có thể làm mất phôi hoặc làm hỏng một số hoặc tất cả trứng hay phôi.
-Thiết bị trong phòng thí nghiệm có thể bị hư, và hoặc mất điện kéo dài có thể xảy ra, điều này có thể phá hủy trứng, tinh trùng và phôi.
-Những tình huống bất ngờ khác có thể ảnh hưởng bất kỳ giai đoạn nào hoặc làm trở ngại sự hình thành thai.
Bước 7: Chuyển phôi
-2-3 ngày sau chọc hút trứng, những phôi đẹp sẽ được lựa chọn để chuyển.
-Số lượng phôi chuyển ảnh hưởng tỉ lệ có thai và tỉ lệ đa thai.
-Tuổi người mẹ và hình thái của phôi ảnh hưởng nhiều nhất lên kết quả có thai.
-Những phôi không chuyển còn lại nếu đủ chất lượng sẽ được đông lạnh và có thể chuyển vào những chu kỳ kế tiếp.
Phôi thường được chuyển vào ngày 3 hoặc ngày 5 sau chọc hút trứng. Bác sĩ sẽ đưa một ống mềm qua cổ tử cung vào trong tử cung và đặt phôi trong lòng tử cung. Trong suốt quá trình này thường không cần phải gây mê, và bệnh nhân sẽ xuất viện sau khi nằm nghỉ vài giờ.
Bước 8: Bổ sung nội tiết tố
-Phôi có thể làm tổ thành công trong buồng tử cung tuỳ thuộc vào sự hỗ trợ nội tiết tố đầy đủ.
-Progesterone được dùng thường quy vì lý do này. Bổ sung progesterone có thể bằng thuốc uống, thuốc tiêm hoặc đặt âm đạo và trong một số trường hợp phải phối hợp nhiều cách. Thông thường các tế bào trong nang trứng sẽ sản xuất progesterone sau chọc hút. Khi chọc hút các tế bào này có thể bị lấy đi cùng với trứng. Bổ sung progesterone sẽ giúp nội mạc chuẩn bị tốt để đón nhận phôi làm tổ. Thuốc được sử dụng mỗi ngày cho đến ngày thực hiện xét nghiệm βhCG. Nếu xét nghiệm có thai sẽ phải dùng liên tục progesterone thêm vài tuần.
Bước 9: Thử thai
Cần phải làm xét nghiệm thử thai cho dù có ra huyết âm đạo nhiều hay ít. Xét nghiệm này giúp chẩn đoán xác định có thai và được thực hiện 10-14 ngày sau chuyển phôi. Có thể làm lại xét nghiệm sau hai ngày nếu kết quả dương tính. Nếu xét nghiệm âm tính, bác sĩ sẽ hướng dẫn ngừng thuốc progesterone.
Bước 10: Theo dõi thai giai đoạn sớm
Theo dõi sát thai kỳ là cần thiết nhằm xác định có sẩy thai hoặc thai ngoài tử cung hoặc tình trạng đa thai để có điều trị thích hợp. Dùng nội tiết Progesterone hỗ trợ hoàng thể thai nghén.
Hy vọng với một số kiến thức mà chúng tôi cop nhặt được sẽ là những thông tin hữu ích cho các bậc phụ huynh tham khảo.
