Tuy ngày Tết hàn thực ở nước ta bắt nguồn từ Trung Quốc nhưng vẫn luôn mang bản sắc rất riêng của Việt Nam. Ngày Tết hàn thực đến là ngày 3/3 âm lịch, khi Tết hàn thực đến chắc hẳn có không ít người trong số các bạn cũng đang thắc mắc như mình là tại sao có ngày Tết hàn thực đúng không? Nếu chúng ta chỉ ngồi đó và tự hỏi thì sẽ không thể có câu trả lời được đâu, vì vậy hãy cùng mình đi tìm câu trả lời nhé.
Phong tục Tết hàn thực của chúng ta bắt nguồn từ một câu chuyện vô cùng thú vị của nước Trung Quốc. Truyện kể về thời Xuân Thu có một vị vua nước Tần tên là Tần Văn Công và vị hiền thần của ông là Giới Tử Thôi. Khi vua gặp nạn phải sống lưu vong bên nước khác, Giới Tử Thôi đã luôn sát cánh đồng hành cùng vua trên chặng đường lánh nạn đầy chông gai, Giới Tử Thôi còn nghĩ ra nhiều mưu mẹo để giúp vua tránh thoát kẻ địch. Con đường chạy nạn vô cùng vất vả và gian lao, lương thực dần hết, vua vì đói mà sinh bệnh trên giường, thấy vua như vậy Giới Tử Thôi liền cắt thịt đùi mình nếu cháo cho vua ăn.
Vua ăn xong hỏi thịt lấy từ đâu, Giới Tử Thôi thấy không thể lừa được vua bèn nói sự thật ra, vua nghe xong lấy làm cảm kích nói rằng Giới Tử Thôi chính là hiền thần mà trời phái đến giúp ông. Có thể nói Giới Tử Thôi đã dành 1 nửa quãng đời của mình để phò vua Tần Văn Công, đứng bên vua lúc giàu sang cũng như nghèo đói đã được 19 năm. Ngày sau khi vua về nước, giành lại được vương vị của mình, vua khen thưởng những người đã có công giúp vua cứu nước nhưng lại lỡ quên đi người hiền thần vẫn luôn bên cạnh ngài là Giới Tử Thôi. Tử Thôi thấy vậy nhưng không hề oán trách vua, ông nghĩ mình là thần tử của vua thì nên làm hết bổn phận để giúp vua nên không nhắc đến chuyện này với vua nữa.
Sau đó ông cảm thấy đất nước đã yên bình, bên cạnh vua đã có thêm những người tài giỏi, không cần ông bên cạnh nữa, vì vậy ông dâng sớ xin vua cáo quan về quê sống với người mẹ ở quê nhà. Vua lúc đầu đồng ý nhưng sau đó mới nhớ đến công lao của Giới Tử Thôi, vua cảm thấy hối hận bèn sai người kêu Giới Tử Thôi quay lại. Nhưng do Giới Tử Thôi đã chán nản với quan trường, vì vậy ông kiên quyết nói không quay lại, vua vì một phút nổi giận nhất thời đã ra lệnh cho lính đốt rừng để ép Giới Tử Thôi đi ra. Nhưng ngài chẳng thể ngờ khi Giới Tử Thôi lại kiên định như vậy, thà cùng mẹ chết cháy trong rừng cũng nhất quyết không quay về bên vua. Vua cảm thấy tiếc nuối đau lòng bèn sai người lập miếu thờ cho 2 mẹ con Giới Tử Thôi. Vì lẽ đó mà ngày 3/3 âm lịch mọi nhà không thể sử dụng lửa nấu ăn, nếu có cỗ thì phải làm từ trước, sau này ngày này được coi là Tết hàn thực.
Ngày 3/3 âm lịch là ngày mọi người nhớ về những người đã mất, nhớ về ông bà tổ tiên của mình, khi ngày này đến mọi người sẽ nấu thức ăn chín và để nguội. Tết hàn thực ở nước ta khác với Trung Quốc đó là chúng ta không hề kiêng củi lửa, không phải nhớ Giới Tử Thôi. Người Việt ta còn tạo ra món bánh trôi, bánh chay để ăn trong dịp này.
Ngày Tết hàn thực ở Việt Nam mang ý nghĩa cội nguồn, nhớ về công lao của những người đã hi sinh cho đất nước. Vào ngày 6/3 chúng ta làm bánh trôi cúng Hai Bà Trưng, ngày 10/3 chúng ta làm bánh cúng Vua Hùng và còn có nhiều ngày lễ khác nữa. Ngày Tết hàn thực ở nước ta gắn liền với quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc. Nếu trong ngày Tết hàn thực này mà ăn bánh trôi nhâm nhi thì không còn gì tuyệt hơn. Vào ngày Tết hàn thực, tất cả mọi nhà đều làm bánh trôi, bánh chay để cúng tổ tiên, mùi thơm của bánh trôi khiến không khí Tết thêm rộn ràng, mọi người trong gia đình cùng nhau ăn bánh trôi và kể cho con cháu nghe sự tích của bánh trôi, những câu chuyện lịch sử hào hùng.
Lịch Sử Việt Nam ta có những sự tích về bánh trôi bánh chay như sự tích ” bọc trăm trứng” do nàng Âu Cơ sinh ra, bánh trôi tượng trưng cho những quả trứng trong câu chuyện, nàng Âu Cơ đã đẻ ra 1 trăm quả trứng, những quả trứng này nở ra những người con và 1 nửa theo mẹ Âu Cơ lên rừng, 1 nửa theo cha Lạc Long Quân xuống biển. Khi 2 bên có nguy nan gì sẽ tương trợ lẫn nhau.
