Táo Quân là ngày lễ đặc biệt ở nước ta, trong ngày này nhà nhà đều làm lễ cúng táo quân và có tục thả cá chép xuống sông để tiễn ông Táo lên trời vì thú cưỡi của ông Táo là cá chép vàng. Các bạn có muốn biết ý nghĩa của ngày lễ Táo Quân trong ngày này không nào.
Ở dân gian có lưu truyền 3 sự tích về ngày lễ Táo Quân, điểm đặc biệt của truyện đó là các nhân vật đều là người trọng tình, trọng nghĩa. Nhắc đến ông Táo là người ta nói đến 1 vợ 2 chồng nhưng người Việt ta từ xưa không hề có chuyện đa phu, 1 vợ 2 chồng, có người còn phê phán bằng lời như ” Thế gian 1 vợ 1 chồng không như vua bếp 2 ông 1 bà”. Vậy sự tích về Táo Quân được nhắc đến không phải để nói về việc đa phu mà nói lên tình nghĩa vợ chồng có nghĩa có tình sống chết bên nhau.
Người Việt nói rằng 3 vị Táo Quân quyết định phước đức trong nhà, Phước này nếu người trong nhà làm việc đúng, nhân đức phẩm hạnh tốt thì sẽ được phước nhiều. Các vị Táo ngoài việc ban phúc đức cho nhà thì còn ngăn cản yêu quỷ vào nhà quấy phá, giữ cho nhà được bình yên. Hàng năm vào ngày 23 tháng chạp ông Táo sẽ lên trời để báo cáo tình hình dưới hạ giới cho Ngọc Hoàng, tất cả những hành vi của dân chúng ở dưới hạ giới đều được ông Táo báo cáo lên Ngọc Hoàng. Khi ông Táo lên trời sẽ cưỡi cá chép vì vậy mà trong ngày này mọi người thường thả cá chép phóng sinh ra nhiều ao hồ, sông suối, mọi nhà tổ chức cúng Táo Quân vào ngày này. Táo quân là thần phù hộ luôn quanh quẩn ở bếp núc trong nhà nên tường tận hết chuyện trong nhà của mỗi gia đình vì vậy mọi người đều làm lễ cầu mong ông Táo phù hộ cho gia đình gặp được nhiều điều may mắn, lễ đưa ông Táo về trời cũng được làm rất long trọng, trưa 30 Tết là ông Táo đã có mặt ở hạ giới tiếp tục làm công việc của mình rồi.
Táo Quân gắn liền với hình ảnh bếp núc của mỗi gia đình, người xưa quan niệm rằng nếu gia đình nào bếp đỏ lửa mỗi ngày thì gia đình đó sẽ được ông Táo phù hộ nhiều, được hạnh phúc, yên ổn, con đường công danh thăng tiến. Gia đình ai mà không có điều kiện đỏ lửa mỗi ngày thì mọi người ngầm hiểu là ông Táo chưa làm tốt nhiệm vụ giữ gìn tổ ấm gia đình.
Lễ vật cúng ông Táo gồm : mũ ông công 3 mũ, mũ của ông táo thì có 2 cánh chuồn đằng sau còn mũ của bà Táo thì không có, mâm cỗ, bánh kẹo, trầu cau, rượu, hoa quả, hài, tiền vàng, cá chép sống 3 con. Mọi người bày biện lễ lên bàn thờ cúng, thắp hương đợi hương tàn thì thắp thêm một nén hương nữa rồi đem vàng mã đi hóa vàng, mang cá chép đi ra sông thả, đây là nghi lễ tiễn ông Táo về trời. Tục xưa nói rằng nếu nhà ai mà có trẻ con thì khi cúng ông Táo phải làm thêm một con gà luộc nữa, gà này phải là gà mới lớn để xin ông Táo tâu với Ngọc Hoàng cho đứa trẻ sau ngày có nghị lực là mạnh mẽ như con gà mới lớn này vậy.
Sự tích Táo Quân có từ bên Trung Quốc, truyện được Việt Nam hóa sau khi đến Việt Nam. Dù vậy câu chuyện vẫn nói lên tình nghĩa yêu thương của vợ và chồng. Chính vì tình nghĩa đó đã khiến 3 người nguyện chết cùng nhau, Ngọc hoàng cảm động trước tình cảm của 3 người mà cho họ làm thần cai quản phúc đức trong nhà, bài vị thờ ông Táo ghi tắt là ” Định Phúc Táo Quân”.
Người xưa nói rằng ” Táo Quân là vị thần được ông trời phái xuống nhân gian để ghi lại những việc làm tốt – xấu của con người. Vào ngày 23 tháng chạp mỗi năm, Táo Quân lại cưỡi cá chép lên chầu Ngọc Hoàng báo cáo những việc mà con người làm tốt và chưa tốt trong 1 năm qua để Ngọc Hoàng định đoạt công tội của loài người. Để ông bà Táo lên trời có phương tiện đi lại, Người Việt ta ở miền Bắc làm lễ cúng cá chép xong đem chúng đi thả xuống sông hồ, ao suối. Ở miền Trung mọi người không cúng cá chép mà cúng bằng ngựa giấy. Ở miền Nam thì mọi người cúng bằng mũ, áo, đôi hài giấy.
Hằng năm vào cuối chạp, mọi nhà lại sửa lễ bạc cúng ông Táo, cầu mong thần phù hộ trong nhà, giữ cho bếp núc nhà cửa được ấm yên, tốt đẹp, một năm mới gặp nhiều may mắn, mọi sự như ý, con cái đỗ đạt thành tài, gia đình hạnh phúc, gặp khó khăn gì cũng tai qua nạn khỏi.
