Tết trùng cửu là một ngày tết đặc biệt ở nước ta, tết được tổ chức vào ngày 9/9 âm lịch, 2 số 9 được lặp lại một cách tình cờ để chỉ ước vọng trường thọ của tất cả mọi người. Tết trùng cửu đã có vào rất lâu trước kia tuy nhiên ngày nay chúng ta dần quên lãng đi ý nghĩa của ngày Tết trùng cửu, thậm chí dần quên đi những nét đẹp văn hóa của nó, vì vậy bài viết của mình dưới đây hi vọng sẽ khơi gợi được phần nào, để mọi người biết thêm về ngày Tết trùng cửu.
Tiết trời ngày đông se lạnh, cây cối mọi vật ủ rũ, mọi người cũng không thích đi chơi nhiều vào mùa đông, ngày Tết trùng cửu được mọi người xem là chơi hội đi chơi sau cùng trước khi mùa đông đến, vì vậy mà mọi người đi chơi nhiều vào ngày Tết trùng cửu. Thời Hán có một câu chuyện về Tết trùng cửu đó là : xưa có ông Hoàng Cảnh sống ở huyện Nhữ Nam thời Hậu Hán, ông có duyên được theo học đạo tiên với Phí Trưởng Phòng. Sư thầy pháp đại thần thông có thể nhìn đoán biết trước tương lai vận mệnh của mỗi người, một hôm sư thầy gọi Hoàng Cảnh lên nói ” Ta đã xem quẻ cho con thấy ngày 9/9 nhà con sẽ gặp nạn tai ương họa sát thân, vì vậy nếu con nghe lời ta thì hãy khuyên gia đình lên núi lánh nạn 1 ngày đến tối hẵng về, khi đi thì nhớ mang túi chứa hột thù du, uống rượu hoa cúc, khi về sẽ tai qua nạn khỏi. Hoàng cảnh tin lời thầy không chút nghi ngờ bèn quay về nói cho gia đình biết kiếp nạn của nhà mình và bảo mọi người lên núi, khi họ quay về quả nhiên thấy trong nhà gà chó chết hết, những người dân lân cận xung quanh cũng bị dịch bệnh đổ xuống. Từ điển tích này mà người xưa chọn ngày 9/9 là ngày lên núi lạnh nạn, 1 số người thay vì lên núi họ chọn chùa chiền làm nơi cầu bình an, có người thì lên núi chỉ để uống rượu ngâm thơ ngắm cảnh.
Sụ tích nhiều thì cuối cùng cũng vẫn là sự tích. Những nhà nghiên cứu phong thủy cho rằng câu chuyện trên chỉ là sự tích không thật, tuy nhiên người dân lại từ những sự tích này mà dựng lên nguồn gốc, phong tục tập quán ra đời. Những phong tục này quả thật nếu hỏi ông bà xưa thì hẳn mọi người cũng không biết vì sao mà nó có và phát tán rộng rãi ra dân gian như vậy, có lẽ người xưa dựng ra những sự tích, câu chuyện này để lý giải, nó được lưu truyền khắp dân gian, sau một thời gian dài thì nó đã biến thành thật vì mọi người đều tin là thật.
Nếu Tết đoan ngọ mọi người uống rượu hùng hoàng và treo xương bồ thì ngày Tết trùng cửu mọi người uống rượu hoa cúc và đeo cành thù du với tác dụng giống nhau. Ngày 9/9 âm lịch, thời tiết vô cùng ấm áp, dù trước ngày Tết trùng cửu tiết trời thu âm u, vẫn còn có mưa lất phất, ngày này dễ phát sinh bệnh tật, con người cũng như động vật đều có nguy cơ trúng độc. Do đó trong thời gian này tất cả mọi người đều phải diệt côn trùng, uống rượu hoa cúc để trừ bệnh tật như gan, đau mắt, đau đầu, sốt. Cây thù du có mùi cay nóng, đắng có tác dụng đuổi muỗi, khử độc, trị hàn. Từ đây ta có thể thấy nếu ngày Tết trùng cửu mà mọi người uống rượu hoa cúc và đeo thù du thì rất tốt cho sức khỏe.
Trong thời tiết mát mẻ, ấm áp, tiết trời trong xanh của ngày Tết trùng cửu nếu mọi người tổ chức lên núi chơi ngắm cảnh thì không còn gì tuyệt hơn, một chuyến đi xa giúp lòng ta thư thái, tinh thần sảng khoái. Ngày Tết trùng cửu người dân còn tận dụng lên núi để hái cây thuốc kiếm thêm thu nhập, ngày này mua màng đã thu hoạch xong nên người nông dân có thể lên núi thư giãn hoặc kết hợp với việc hái thuốc trên núi. Thời điểm này các cây thuốc đều vừa chín tới nên rất tiện cho việc hái lượm. Có lẽ việc lên núi hái thuốc mới chính là khởi nguồn của phong tục dân gian nước ta. Người xưa cho rằng ngày 9 tháng 9 âm lịch là một ngày lành, tốt đẹp, nên lên núi vào ngày này.
Ngày Tết trùng cửu, cây thù du nở ra những quả đỏ tròn, vào mùa xuân hoa thù du nở sắc vàng khoe thắm, mùa xuân hoa thù du nở đầu tiên sau đó là hoa mai. Người nhật gọi hoa thù du là hoa hoàng kim, hoa mai là dấu hiệu nhận biết mùa xuân đang về còn hoa thù du cho mọi người biết mùa xuân đến rồi. Cây thù du tên đầy đủ là sơn thù du, tên khoa học của cây là Cornus officinalis.